Wysokość i jakość plonów roślin uprawnych, m.in. rzepaku, są uzależnione od szeregu czynników, począwszy od przygotowania roli, poprzez stanowisko i pogodę, skończywszy na ochronie przed chorobami. Ogromnie ważne przy tym wszystkim jest dobranie odpowiedniej, tj. dostosowanej do regionu i rodzaju gleby oraz odpornej na niekorzystne warunki atmosferyczne i choroby odmiany. Każdy rolnik, który uprawia na swoich polach rzepak, powinien zdawać sobie sprawę, co grozi temu gatunkowi. Wobec tego, prezentujemy najpoważniejsze choroby rzepaku z podziałem na choroby korzeni rzepaku, łodyg i liści, a także łuszczyn.
Spis treści
Choroby korzeni rzepaku
Jedną z najpoważniejszych chorób rzepaku jest Phoma, czyli sucha zgnilizna kapustnych. Typowym objawem jest tzw. nekroza, polegająca na obumieraniu komórek rośliny. Proces ten rozpoczyna się od zewnątrz – na przekrojach szyjek korzeniowych i z czasem postępuje w głąb tkanki miękiszu łodyg. W zaawansowanym stadium nekrozą objęte są całe pędy, przez co do łuszczyn nie są przepuszczane składniki pokarmowe i woda. Ostatecznie plon jest znacznie niższy i traci na jakości. Na szczęście wiele nowych odmian, np. ES Capello wykazuje wysoką odporność na suchą zgniliznę kapustnych. W pełni zdrowe rośliny w ogóle nie mają nekroz na obwodzie szyjki korzeniowej.
Rzepak – choroby widoczne na łodygach i liściach
Powszechnymi chorobami rzepaku są również: sclerotinia, werticilioza i cylindrosporioza. Ich symptomy przede wszystkim są widoczne na łodygach i liściach roślin. Sclerotinia nazywana inaczej zgnilizną twardzikową objawia się białym nalotem o kożuchowatej strukturze. Wciąż przyczynia się ona do dużych strat w uprawie rzepaku. Co prawda, coraz więcej odmian jest na nią odpornych, jednak wciąż warto stosować środki ochrony roślin zapobiegające właśnie przed zgnilizną twardzikową. Z kolei werticilioza często pojawia się znienacka, bo już w ostatniej fazie rozwoju rzepaku. Choroby tej nie da się zwalczyć fungicydami, w związku z czym bardzo ważne, aby wysiewać na polach te odmiany, które wykazują genetyczną odporność na grzyby z rodzaju verticillium. Ostatnia z omawianych tu poważnych chorób łodyg i liści rzepaku, choć wciąż mało znana – cylindrosporioza – pojawia się na skutek zmian klimatycznych. Jej objawy jesienią są utajone, przez co jest trudna do wykrycia w początkowej fazie rozwoju. W początkowym okresie dojrzewania, na łodygach roślin pojawia się biały nalot, który stopniowo przechodzi w brunatne plamy z czarnym pierścieniem na obwodzie. W końcu liście deformują się, po czym obumierają. Choroba ta może powodować ponad 50-procentowe straty plonu, w związku z czym przy wyborze odmiany rzepaku również powinno się zwrócić uwagę na jego odporność na cylindrosporiozę.
Choroby łuszczyn rzepaku
Oprócz chorób korzeni rzepaku, łodyg i liści, istnieją jeszcze choroby łuszczyn rzepaku. Najważniejszą z nich, wciąż występującą na wielu plantacjach wydaje się być czerń krzyżowych. Poraża ona zarówno liście, jak i łuszczyny. Czerń krzyżowych skutkuje zmniejszeniem powierzchni asymilacyjnej, w efekcie czego obumierają całe łuszczyny. Podobnie, jak w przypadku opisywanej powyżej sclerotinią, celem ochrony rzepaku przed czernią krzyżowych i uzyskania możliwie najwyższego plonu dobrej jakości, stosuje się specjalistyczne środki ochrony roślin. Należy jednak pamiętać, że o skuteczności takiego zabiegu często przesądzają warunki pogodowe.
Sprawdź także artykuł: kiedy desykować rzepak