Rzepak jary czy ozimy – czym się różnią i który wybrać?

Rzepak jest najważniejszą rośliną oleistą w naszym kraju, jak i w tej części kontynentu europejskiego. Rolnicy mają do wyboru dwie jego formy – rzepak jary i ozimy. To, co je odróżnia to przede wszystkim termin siewu oraz agrotechnika uprawy. Przed podjęciem ostatecznej decyzji odnośnie zakupu nasion konkretnej odmiany, warto sprawdzić, jakie są wymagania obu form, ich zalety i wady, która lepiej plonuje w naszych warunkach klimatycznych. Najwyższa pora rozstrzygnąć, co jest bardziej opłacalne – uprawa rzepaku jarego czy ozimego?

Rzepak jary, ze względu na zalecany termin siewu bywa nazywany również wiosennym. Wysiewa się go tuż po rozmarznięciu i obeschnięciu gleby po zimie, zwykle na przełomie marca i kwietnia. W żadnym wypadku prac nie powinno się opóźniać, ponieważ skutkuje to znacznym zmniejszeniem plonu oraz jego niższą jakością. Z kolei zbyt wczesny siew powoduje opóźnienie wschodów i ich nierównomierność. Jeśli chodzi o agrotechnikę, na glebach żyznych, próchniczych, zasobnych w wapń, wilgotnych (ale nie podmokłych) wysiewa się mniej nasion, natomiast na słabych – więcej. W większości przypadków jest to między 4 a 7 kg nasion na 1 ha. Celem jest uzyskanie po wschodach około 100-150 roślin na 1 m2. Warto również dodać, że nasiona rzepaku jarego umiejscawia się płytko, bo na głębokości około 2 cm. Ze względu na krótszy okres wegetacji, a także niską odporność na suszę, ta forma plonuje zdecydowanie gorzej niż rzepak ozimy. Poza tym, zwalczanie chwastów sprawia w tym przypadku niemałe trudności. Za to po zbiorach gleba idealnie nadaje się do uprawy zbóż.

W odróżnieniu od formy wiosennej, uprawa rzepaku ozimego rozpoczyna się latem. W północno-wschodniej Polsce wysiewa się go w pierwszej połowie sierpnia, natomiast w południowo-zachodniej w drugiej połowie sierpnia. Tu również nie jest wskazane opóźnianie siewu, choć na rynku pojawia się coraz więcej odmian nowej generacji, które dobrze to znoszą. Cykl rozwojowy startuje jesienią, kiedy to nasiona kiełkują, po czym młode rośliny (rozety złożone z 8-10 liści) zimują pod śniegiem. Sprzyjają im niskie temperatury, za to szkodzą jej wahania i częste odwilże. W zależności od rodzaju gleby i odmiany rzepaku ozimego (populacyjna lub mieszańcowa), na 1 h wysiewa się od 3 do 5 kg nasion. W tym przypadku także nasiona powinno się umiejscawiać na głębokości około 2 cm.

Podsumowując, który rzepak – jary czy ozimy wybrać? Niewątpliwie uprawa rzepaku ozimego jest w naszym regionie bardziej opłacalna, niż hodowla jarej formy tej rośliny. Odmiany rzepaku ozimego takie, jak np. Sirtaki CS są lepiej przystosowane do panujących w Polsce warunków klimatycznych, dzięki czemu zapewniają wyższe i stabilne plony. Poza tym, cechują się dobrym wigorem początkowym, mrozoodpornością, a także odpornością na choroby i wyleganie. Co więcej, nowoczesne odmiany typu Sirtaki CS tolerują opóźnione siewy i doskonale radzą sobie również na słabszych stanowiskach. Wobec tego, lepiej posiać na swoich polach solidny rzepak ozimy. Niemniej warto pamiętać, że rzepak jary to dobra alternatywa w sytuacji wymarznięcia ozimego (o ile jesienią zastosowano zabieg chwastobójczy, przez co niemożliwa jest uprawa zbóż jarych).