Rzepak jest najważniejszą rośliną oleistą uprawianą w Polsce. To właśnie z intensywnie żółtej rośliny zdobiącej wiosną i latem wiejski krajobraz wytwarza się pełen cennych składników olej zwany oliwą północy, miód, biopaliwo, a nawet mydła, leki, środki piorące czy płyty pilśniowe. Jakie warunki należy zapewnić roślinie, aby uprawa rzepaku przyniosła wysokie plony? Co powinieneś wiedzieć o uprawie rzepaku?
Spis treści
Rzepak ozimy – krótka charakterystyka
Jak prezentuje się uprawa rzepaku ozimego? Rzepak uprawiany jest głównie w krajach Europy i Azji. Ponad 40% masy nasion stanowi olej. Pozostałością po procesie tłoczenia złotego, bogatego w kwasy omega-3 i omega-6, witaminy E, polifenoli, fitosteroli i karotenów oleju jest wysokobiałkowa śruta poekstrakcyjna stanowiąca cenną paszę dla roślin. Cechą charakterystyczną rośliny są żółte, czteropłatkowe kwiaty rosnące w gronach i osadzone na wzniesionej i rozgałęziającej się łodydze osiągającej wysokość aż do 1,5 metra. Jej system korzeniowy jest silny i ma charakterystyczną, palową budowę. Specyfikacja technologii uprawy rzepaku zmienia się na przestrzeni lat – obecnie dominuje uprawa pasowa.
Uprawa rzepaku: klimat
Optymalne warunki klimatyczne dla rzepaku panują w rejonach nadmorskich. Rzepak „lubi” wysoką wilgotność powietrza i stosunkowo duże opady. Co ważne, obfite deszcze w okresie jesiennym nie zagrażają uprawom rzepaku (poza okresem wschodów). Co ważne, kluczowym czynnikiem determinującym plonowanie jest prawidłowy rozwój rośliny jesienią. Aby nie zaburzyć rytmu wzrostu, rzepak potrzebuje około 60-75 dni ze średnią temperaturą o wartości powyżej 5 stopni Celsjusza. Rzepak ozimy może przetrwać pod pokrywą śnieżną największe mrozy. Mrozoodporność gatunku drastycznie spada późną zimą oraz wiosną. Na majowe przymrozki szczególnie wrażliwe są pąki kwiatów. Termin siewu rzepaku jest bardzo istotną kwestią – zarówno jeżeli chodzi o siew rzepaku ozimego, jak i rzepak jary.
Gleba i nawożenie
Jak wygląda nawożenie rzepaku? Jakie gleby będą najlepsze pod uprawę rzepaku? Optymalnym podłożem dla rzepaku ozimego są głębokie i żyzne gleby z dużym udziałem próchnicy i wapnia, o uregulowanym odczynie pH i wysokiej kulturze. Najlepsze parametry w tym przypadku wykazują gleby kompleksu pszennego bardzo dobrego i dobrego, żytniego bardzo dobrego oraz pszennego górskiego, nieco gorsze – kompleksu żytniego dobrego (klasa IV). Próby uprawy rzepaku na podłożu klasy V i VI w większości przypadków kończy się fiaskiem. Ze względu na duże wymagania pokarmowe konieczne jest nawożenie pól uprawnych azotem i potasem (po 60-80 kg ha).
Optymalnymi przedplonami dla rzepaku ozimego są wczesne i średnio wczesne odmiany grochu, wczesne ziemniaki uprawiane na oborniku, jare mieszanki zbierane na zielonkę, jęczmień ozimy, wieloletnie rośliny motylkowe zbierane po pierwszym pokosie (na przykład lucerna i koniczyna).
Co wpływa na powodzenie uprawy rzepaku ozimego?
Ilość zebranych podczas żniw plonów zależy od wielu czynników, na przykład zastosowanych odmian liniowych lub hybrydowych, warunków pogodowych, zasobności gleby w składniki pokarmowe, terminu siewu, zabiegów agrotechnicznych, które obejmują między innymi zwalczanie chwastów, preparaty na samosiewy zbóż, stosowanie przedplonów, eliminację chorób grzybowych (jak np. sucha zgnilizna kapustnych) oraz szkodników. Pamiętaj, że możesz zminimalizować straty i zwiększyć otrzymane plony dzięki wyborowi odpowiedniego, odpornego na czynniki zewnętrzne materiału siewnego. Szczególnie dobrymi parametrami wyróżnia się nasza wersja odmiany rzepaku – rzepak MEMORI CS – odmiana regularnie ustanawiająca rekordy plonowania w uprawie rzepaku ozimego. Mocna budowa, głębokie zakorzenienie i stabilna część nadziemna sprawiają, że roślina opiera się niekorzystnym warunkom pogodowym. Co ważne, roślina charakteryzuje się nieprzeciętną zimotrwałością potwierdzoną doświadczeniami uprawy zbóż w krajach Europy Środkowo-Wschodniej.