Uprawa pszenicy odgrywa kluczową rolę w polskim, a także europejskim i światowym rolnictwie. Zboże powszechnie wykorzystuje się m.in. do wyrobu produktów piekarniczych i alkoholowych, a także paszy dla zwierząt hodowlanych. Wielu rolników, zwłaszcza teraz w okresie żniw i przygotowywania roli pod kolejne zasiewy, po raz kolejny staje przed dylematem, jaki rodzaj pszenicy – jarą czy ozimą wybrać na swoje pola. Czym się one od siebie różnią i jakie są ich zalety oraz wady? Wskazujemy najważniejsze różnice między roślinami jarymi i ozimymi, a także wyjaśniamy co i dlaczego lepiej sprawdza się w naszym klimacie!
Spis treści
Podział zbóż na jare i ozime
W przypadku wielu roślin uprawnych, w tym zbóż rozróżnia się odmiany ozime i jare. Taki podział wynika z odmiennych okresów siewu. Zboża jare wysiewa się wiosną, przeważnie między 20 marca a 10 kwietnia, by jeszcze tego samego roku zebrać plon. Oznacza to, że rozwijają się one i osiągają pełnię dojrzałości w trakcie jednego sezonu wegetacyjnego. Jakie są zboża jare? Te najpopularniejsze to proso, owies zwyczajny i jęczmień wielorzędowy. W przeciwieństwie do nich zboża ozime do prawidłowego wzrostu i rozwoju wymagają niskich temperatur, a co za tym idzie nieco więcej czasu. Ich siew odbywa się jesienią, zwykle między 10 września a 10 października. Zbiory przypadają wówczas na lato kolejnego roku. Stąd ich nazwa – ozime, czyli zimujące. Jesienią wysiewa się najwięcej ozimych odmian jęczmienia, żyta, pszenżyta i pszenicy. Jaka jeszcze jest różnica między roślinami jarymi i ozimymi oraz jaki rodzaj pszenicy wybrać na swoje pola?
Pszenica jara a ozima – różnice
Czym się różni pszenica jara od ozimej poza tym, że tę pierwszą wysiewa się wiosną, a drugą jesienią? Chociaż w botanice zboże ozime i jare to jedna i ta sama roślina, cechy biologiczne i proces uprawy są różne. Pszenicę jarą powinno się wysiewać w glebę obojętną, lekko zasadową lub czarnoziem o wilgotności około 65-75%. W przypadku suszy i mocno wahających się temperatur niezbędne jest nawożenie dolistne. Za to nasiona odmian jarych dobrze znoszą zimno – zaczynają kiełkować przy zaledwie +10C. Niestety na etapie kwitnienia nagłe spadki temperatury oraz zmienne warunki pogodowe mogą wyrządzić duże straty w plonach. Pszenica ozima również lubi ziemię wilgotną (na poziomie 70-75%), zasobną w azot, fosfor i potas, jednak jej rozwój i plon są mniej zależne od pogody. Zimą, o ile na polu zalega pokrywa śniegu, nasionom nie straszne są nawet 30-stopniowe mrozy. Warto również dodać, że wszystkie odmiany pszenicy ozimej posiadają ziarno miękkie, które zawiera w sobie aż 30% błonnika. Mąka z takiej pszenicy jest uznawana za produkt najwyższej jakości.
Pszenica jara czy ozima – co wybrać?
Na rolniczym rynku dostępnych jest wiele różnych odmian pszenicy. Gospodarze, którzy planują siew tego zboża w pierwszej kolejności muszą jednak wybrać jeden z dwóch rodzajów – jarą lub ozimą. I tu pojawia się pytanie – która sprawdza się lepiej w polskich warunkach glebowych i klimatycznych? Otóż, zdecydowanie bardziej opłacalna jest uprawa pszenicy ozimej, np. odmiany Montecristo CS. Chociaż odmiany jare bardzo dobrze wypadają pod względem jakości, ich plon jest zdecydowanie niższy. Wszystko przez to, że pszenica jara jest wrażliwa na wiosenne susze, które zdarzają się coraz częściej, a okres wegetacji jest mocno ograniczony.