Po pracowitej jesieni i wiośnie, w okresie wakacyjnym rolnicy rozpoczynają zbiory uprawianych roślin i zbóż. Niektóre z nich osiągają pełnię dojrzałości wcześniej, inne nieco później. Oprócz gatunku i odmiany, wpływ na termin żniw mają również warunki pogodowe oraz stanowisko. W związku z tym, przeważnie jest on różny dla północnych i południowych regionów kraju. Warto również zwrócić uwagę na to, że w warunkach zwiększonej wilgotności powietrza plony kukurydzy narażone są na przeróżne patogeny chorobotwórcze. W przypadku kukurydzy nie bez znaczenia jest również przeznaczenie (na ziarno lub na kiszonkę). Kiedy zbiera się kukurydzę? Po czym poznać, że jest ona dojrzała? Jakie warunki należy uznać za sprzyjające do zbiorów kukurydzy w Polsce?
Kiedy kukurydza jest dojrzała?
Dobór właściwego terminu zbioru kukurydzy to jeden z najważniejszych czynników decydujących o powodzeniu upraw, czyli ilości i jakości uzyskiwanego plonu. W związku z tym, każdy rolnik powinien wiedzieć kiedy kukurydza jest gotowa do zbioru. Cenna jest również umiejętność dostosowania czasu żniw do warunków pogodowych, stanowiska i konkretnej odmiany rośliny. Trzeba przy tym pamiętać, że dla poszczególnych rodzajów uprawy występują różne procedury prac i kwestie warte rozważenia. Kukurydzę uprawia się na cele ziarnowe i kiszonkowe, a także jako substrat do biogazowni. O ile w przypadku zbioru na kiszonkę i biogaz obowiązują zbliżone zasady, o tyle zbiór na ziarno jest zupełnie inny. W takim razie, jak wyznaczyć optymalny termin zbioru kukurydzy na kiszonkę i na ziarno?
Zbiór kukurydzy na ziarno
Chcąc ustalić optymalny termin zbioru kukurydzy przeznaczonej na ziarno, konieczna jest obserwacja procesu jej dojrzewania. Kluczowym momentem jest pojawienie się tzw. stadium czarnej plamki, co ma miejsce zazwyczaj w okolicach 60 dnia, licząc od momentu rozpoczęcia wiechowania. Zwiastuje ona pełną dojrzałość roślin, a co za tym idzie odcięcie dopływu wody i substancji odżywczych do ziarniaków (przestają one rosnąć). Czarna plamka jest zlokalizowana u podstawy ziarniaka – aby ją dostrzec, trzeba go odłamać od osadki i zdjąć osłonkę. W początkowej fazie ukazuje się ona na ziarniakach na wierzchołku kolby, ostatecznie obejmuje wszystkie poniżej. Trzeba przy tym zwracać uwagę jak wygląda wilgotność ziarna – im ziarno jest bardziej suche, tym lepiej. Z czasem oddaje ono wodę, ale też staje się coraz bardziej wrażliwe na porażenie fuzarium. Z tego względu, najlepszym czasem na zbiór jest drugi-czwarty tydzień od wystąpienia czarnej plamki. Niektóre z odmian charakteryzują się szybkim oddawaniem wody w końcowej fazie dojrzewania. Zwlekanie ze zbiorem kukurydzy może pogorszyć jakość plonu, zwiększa ryzyko porażenia ziarna przez fuzarium, a nawet może wystąpić opadanie kolb.
Zbiór kukurydzy na kiszonkę
Nieco inaczej wygląda to w przypadku kukurydzy z przeznaczeniem na kiszonkę. Tu należy obliczać to kiedy zbierać kukurydzę według innych parametrów. W tym przypadku najważniejszym parametrem jest zawartość suchej masy w całej roślinie, a co za tym idzie faza dojrzałości ziarna. Zbiór kukurydzy przeznaczonej na paszę dla bydła jest zalecany, gdy ziarno osiągnie dojrzałość woskową – wówczas zawartość biomasy wynosi około 30-35%, co pozytywnie wpływa zarówno na ilość, jak i jakość kiszonki. Zbyt wczesny zbiór z jednej strony i zbyt późny z drugiej obniżają jej wartość pokarmową. Jak wygląda koszenie kukurydzy? Koszenie wilgotnych roślin prowadzi do powstawania dużej ilości kwasów, m.in. octowego, podczas fermentacji. Poza tym, taka kiszonka ma w sobie niewiele skrobi. Z kolei opóźnione żniwa kukurydzy, która zdążyła już zdrewnieć utrudniają jej rozdrobnienie i zagęszczenie, a także sprzyjają rozwojowi grzybów (porażenia mikotoksynami). Oprócz tego, pogorszeniu ulega strawność włókna i skrobi.